Toermalijn
Wat is Toermalijn?
Toermalijn is eigenlijk een groepsnaam voor verschillende, maar onderling nauw verbonden mineralen. Toermalijn is erg gewild bij mineraal verzamelaars. De rijke en gevarieerde kleurschakeringen van Toermalijn boeien het oog. Zelfs zwarte of bruine ondoorzichtige toermalijn schijnen mooi en produceren scherpe kristalvormen. Toermalijn is een edelsteen in de kleuren blauw, groen, roze, rood, geel, bruin, zwart, soms twee- of, drie-kleurig of kleurloos. Toermalijn wordt voornamelijk gedolven in Brazilië, Rusland, Birma, Afghanistan, Madagaskar, Maine en Californië.
Eigenschappen
Toermalijnen hebben bepaalde unieke eigenschappen, ze wordt door sommige ook wel de ‘elektrische steen genoemd’. Toermalijn kristallen zijn piëzo-elektrisch (geven een pyro-elektrisch effect), wat betekent dat als een kristal verhit of samengedrukt, verschillende elektrische ladingen worden gevormd aan de beide uiteinden van het kristal. Zo ontstaat een elektrische potentiaal. Als er een externe elektrische potentiaal op het kristal wordt uitgevoerd, vibreert het. De mineralen zijn pleochroïsch, wat betekent dat het kristal donkerder van kleur is gezien langs de langste as van het kristal, dan gezien loodrecht op die as. Tijdens verhitting zal toermalijn geïoniseerde stralen van (lange golf) Infrarood warmte geleiden en doorsturen.
Geschiedenis
Hoewel toermalijn al in de oudheid bekend was in het Middellandse Zeegebied, werd hij pas in 1703 vanuit Sri Lanka door Hollanders ingevoerd in West-Europa. Zij noemden de nieuwe edelsteen met een Singalees woord “Turmali”, wat zoveel betekent als “steen met gemengde kleuren”. Als edelstenen gebruikte men van oudsher rubellieten – ze werden door kunstenaars als talisman gebruikt, omdat ze het scheppingsvermogen van kunstenaars zouden vergroten.
Werking toermalijn
Toermalijn heeft een sterk reinigende en beschermende werking. De steen aardt en brengt balans in lichaam en geest en zet negatieve energie, gedragspatronen en gedachtes om in positieve. Toermalijn reinigt het aura en het lichaam en verwijdert negatieve energie. Hierdoor worden de chakra’s, het lichaam en emoties in balans gebracht. Dit bevordert ontspanning, begrip, zelfvertrouwen, voorspoed en vermindert blokkades, angst en het aannemen een slachtofferrol. Toermalijn heeft een bijzondere connectie met bloemen en planten. Het bevordert hun groei en beschermt tegen ongedierte.
Toermalijn volgens TCM (Traditional Chinese Medicine)
- Verschoond Toermalijn het aura.
- Verwijdert het astrale blokkades.
- Absorbeert het negatieve energie.
- Helpt het bij oplossingen van specifieke problemen.
Toermalijn volgens het Alternatieve behandelaars
- Stimuleert en opent de aarde chakra, hersteld het aardingskoord met het fysieke lichaam na incarnatie.
- Het maakt het aura schoon.
- Lijnt en beschermd het etherische lichaam.
- Stimuleert het gemeenschapszin en sociale betrokkenheid.
- Bruine Toermalijn maakt dat men zich comfortabeler voelt in een grote groep.
- De steen heelt disfunctionele familierelaties en versterkt empathie.
- Toermalijn is pragmatisch en bevordert creativiteit.
- Bij de genezing, wordt gedacht aan ondersteuning bij intestinale stoornissen en huidziekten.
- Het stimuleren van regeneratie in het hele lichaam te stimuleren.
Naast de bovenstaande eigenschappen hebben toermalijnkwarts, watermeloen toermalijn en zwarte toermalijn nog de volgende aanvullende eigenschappen:
Toermalijnkwarts verenigt de eigenschappen van toermalijn en kwarts in zich en is hierdoor sterk aardend en beschermend tegen negatieve invloeden van buitenaf. De steen brengt balans in lichaam en energielichaam (chakra’s) en lost problemen en negatieve energieën op.
Watermeloen toermalijn & roze met groene toermalijn activeert het hart chakra en bevordert hierdoor liefde, tederheid, begrip, geduld en tactvol en diplomatiek optreden en heeft daardoor een positief effect op vriendschappen en relaties. De steen verlicht emotionele pijn en angst en helpt bij emotionele problemen en depressies. Watermeloen toermalijn helpt om persoonlijke doelen helder te krijgen en tot uitvoering te brengen en heeft een positief effect op de zenuwen (bijvoorbeeld verlamming en m.s.) en vermindert stress.
Zwarte toermalijn aardt en beschermt tegen negatieve energie in al haar vormen: computerstraling, elektromagnetische straling, zwarte magie en vervloekingen en stress en spanningen. Hierdoor werkt de steen ontspannend, vergroot de vitaliteit en bevordert een neutrale houding en logisch rationeel denken. Lichamelijk heeft de steen een positief effect op het immuunsysteem en pijn.
Toermalijn fysieke eigenschappen:
Toermalijn is een edelsteen (Schorl) – het zijn mineralen, kristallen en gegroeid in kwarts
Chemische formule: AX3Y6(BO3)3 Si6O18(O, OH, F)4
Streepkleur: wit
Hardheid: 7 – 7,5
Gemiddelde dichtheid: 3,31 kg/dm3
Glans: Glasglans
Opaciteit: Doorschijnend tot opaak
Breuk: ruw, klein schelpvormig, bros
Splijting: onduidelijk
Kristaloptiek
Kristalstelsel: Triklien
Kristalvlakken: trigonaal langgerekt met driehoekige doorsnede en afgeronde zijden, duidelijk lengtestreping
Brekingsindices: 1,614 – 1,666
Dubbele breking: -0,017 tot -0.032
Pleochroïsme: rode t.duidelijk; rood; bruine t.duidelijk; donkerbruin, lichtbruin; groene t. sterk; donkergroen, lichtgroen; blauwe t.sterk; donkerblauw, lichtblauw
Overige eigenschappen
Veredeling: bestralen, verhitten
Bijzondere kenmerken: Piëzo-elektrisch enpleochroïsch
Lijst van mineralen
Toermalijn is een groep van mineralen, alle cyclosilicaten. De mineralen in deze groep delen een karakteristieke chemische formule:
AX3Y6(BO3)3 Si6O18(O, OH, F)4. De A kan calcium of natrium bevatten. De X kan bestaan uit aluminium, ijzer, lithium of magnesium. De Y is normaal gesproken aluminium, maar kan ook chroom of ijzer zijn. Op de positie van A kan wat kalium zitten, mangaan kan in X zitten en vanadium kan in Y gevonden worden, maar deze elementen komen niet vaak voor in de formules van de toermalijngroep.
Toermalijn komt voor in pegmatieten, metamorfieten, magmatieten en alluviale afzettingen.
Toermalijn (Metafysische) eigenschappen:
- Chakra: toermalijn reinigt alle chakra’s. Zwarte toermalijn werkt extra in op het basis chakra (1e), roze en groene toermalijn werken in op het hart chakra (4e) en gele toermalijn op het zonnevlecht chakra (3e)
- Sterrenbeeld: weegschaal, schorpioen & steenbok
Variëteiten
Naar de kleur worden in de handel de volgende variëteiten onderscheiden:
- Achroiet: Kleurloos of bijna kleurloos, zeer zeldzaam en duur.
- Rubelliet: Roze tot rood, soms met een zweem naar violet. Het waardevolste is de robijnkleur.
- Draviet: Geelbruin tot donkerbruin.
- Verdeliet: Alle tinten groen.
- Indigoliet: Blauw in alle termen.
- Siberiet: Lilarood tot violetblauw ; gedeeltelijk ook als synoniem van rubelliet gebruikt.
- Schorl: Zwart, wijdverbreid, veel gebruikt bij rouwkleding. Naam naar oud-mijnwerkersuitdrukking.
- De laatste tijd gebruikt men in plaats van de variëteitsnamen steeds vaker een kleuraanduiding; bijvoorbeeld gele toermalijn en roze toermalijn.
Soorten
In mineralogie onderscheidt men toermalijnen naar hun chemische samenstelling: De afzonderlijke vertegenwoordigers hebben de volgende namen:
- Rossmaniet, naar Amerikaanse geleerde; [][LiAl2][Al6][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Elbaiet, naar het eiland Elba, Italië; [Na][(Li,Al)3)][Al6][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Magnesiofoitiet, magnesiumanaloog van foitiet; [][Mg2(Al,Fe3+)3)][Al6][(OH)3|(OH)(BO3)3|Si6O18]
- Draviet, naar de rivier de Drau in Karinthië (Oostenrijk); [Na][Mg3][Al6][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Chroomdraviet, de chroomanaloog van draviet; [Na][Mg3][(Cr3+,Fe3+)3)6][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Vanadiumdraviet, de vanadiumanaloog van draviet; [Na][Mg3][(V3+6][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Schorl, naar een oude mijnwerkersuitdrukking voor valse steen; [Na][Fe2+3][(Al6][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Foitiet; [][Fe2+2(Al,Fe3+][Al6][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Oleniet, naar een oude mijnwerkersuitdrukking voor valse steen; ([],Na)[Al,Li,3][(Al6])[O3|F|(BO3)3|Si6O18]
- Buergeriet, naar Amerikaanse geleerde; [Na][Fe3+3+][(Al6])[(O,OH)3|(OH)(BO3)3|Si6O18]
- Povondraïet; [Na][Fe3+2][(Fe3+6][O3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Liddicoatiet, naar Amerikaanse gemmoloog; [Ca][Li2,Al][Al6][(BO3)3F|(BO3)3|Si6O18]
- Uviet, naar provincie in Sri Lanka = Magnesium-toermalijn. [Ca][(Mg,Fe2+)3][MgAl5][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
- Feruviet, ijzeranaloog van uviet. [Ca][(Fe2+,Mg)3][MgAl5][(OH)3|(OH)|(BO3)3|Si6O18]
Tweekleurig Toermalijn (Voorkomen)
De vier bekendste en meest voorkomende toermalijnmineralen hebben verschillende kleuren en transparanties. Elbaiet is transparant en een waardevolle edelsteen. Schorl, dat rijk is aan ijzer, is het meest voorkomende mineraal uit de toermalijn groep en is zwart en opaak. Het wordt voornamelijk gevormd inpegmatieten, de uiterste langzaam afkoelende ganggesteenten van een magma. De twee andere toermalijnen die regelmatig voorkomen zijn draviet en uviet. Draviet is doorgaans bruin doorschijnend en kan erg groot worden. Uviet is groen doorschijnend tot opaak.
Toermalijn komt voor in de zandfractie van Nederlandse Kwartaire riviersedimenten. Het is onder andere een kenmerkend bestanddeel van Maaszanden. In dezware-mineraalanalyse zoals dat in Nederland bij de Rijks Geologische Dienst gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw plaats vond, wordt het mineraal ingedeeld bij de zogenoemde stabiele groep.