Oxidatieve Stress
Oxidatieve stress wordt geobserveerd als een verstoord evenwicht tussen biochemische processen die leiden tot de productie van reactieve zuurstofspecies (ROS) en de cellulaire antioxidanten (opeenvolgende processen in de cel) die zorgen voor de afname van ROS.
Het is een stofwisselingstoestand op celniveau, waarbij meer dan een normale hoeveelheid reactieve zuurstofverbindingen (ROS – reactive oxygen species) in de cel gevormd worden of aanwezig zijn zonder dat deze nog geneutraliseerd kunnen worden.
Deze reactieve zuurstofverbindingen ontstaan tijdens de verschillende processen in de stofwisseling van de mitochondriale elektronentransportketen en cytochroom P50 oxidasen (proteïnen en enzymen metabolisme). Het gaat hierbij om het Superoxide-anionenradicaal (O2-), waterstofperoxide (H2O2) en het Hydroxylradicaal (OH) Dit zijn de meest schadelijke vrije radicalen voor de cel. Hiernaast is ook de vrije radicaal stikstofmonoxide (NO) nog van grote invloed.
Balans
Ons lichaam probeert altijd balans te houden, dit wordt homeostase genoemd. Homeostase is het vermogen van het lichaam (een gemeenschap dat uit meercellige organismen bestaat) om het interne milieu in evenwicht te houden door middel van regelkringen binnen de organismen, ondanks veranderingen in de omgeving waarbinnen de organismen zich bevinden. Zo werkt het lichaam 24 uur per dag aan een balans tussen zuren en basische stoffen, oxidatie en reductie, metabolische en katabolische processen etc. etc… Des te beter de balans in het lichaam, des te beter zal het zelfgenezend/herstellend vermogen kunnen functioneren.
De gevolgen
Ieder mens produceert tijdens normale celprocessen lage concentraties ROS, een gezond persoon ondervindt hier geen hinder van. Echter…. langdurige en overmatige blootstelling aan oxidatieve stress veroorzaakt door reactieve zuurstofverbindingen (ROS) kunnen alle fragmenten/onderdelen/processen (inclusief proteïnen, lipiden, mitochondriale functie en DNA) van een cel beschadigen of beïnvloeden.
Overmatige oxidatieve stress is dus van grote invloed op het functioneren en de levensduur van een cel en zal bij ieder mens leiden tot schade aan cellen met mogelijk celmutatie en celdood als resultaat.
Oxidatieve stress veroorzaakt op celniveau een versnelde oxidatieve afbraak van lipiden (lipiden beschermen het celmembraan), dit zorgt ervoor dat er een verhoogde energieproductie ontstaat (met als doel om het beschadigde celmembraan te stabiliseren). Ook vindt er oxidatieve proteïneveranderingen plaats en wordt door de oxidatieve stress het DNA beschadigd. Deze gevolgen van oxidatieve stress zijn mede verantwoordelijk voor celmutatie als ook het verouderingsproces.
Vooraanstaande wetenschappers/celbiologen zoals Dr. Bruce Lipton, Dr. Martin Phal veronderstellen; dat de oorzaken en gevolgen van langdurige blootstelling aan oxidatieve stress de belangrijkste rol spelen bij de ontwikkeling van hart- en vaatziekten, kanker, metaboolsyndroom, obesitas, diabetes type 2, hypoglykemie, alzheimer, cataract en misschien wel 90% van alle andere ziektebeelden.
Te veel vrije radicalen
Oxidatieve stress wordt dus veroorzaakt door het binnen krijgen of aanmaken van vrije radicalen. We kunnen de aanmaak van vrije radicalen nooit stoppen en dit is ook niet gewenst (homeostase), maar een overschot van vrije radicalen maakt het lichaam ziek.
De meest vooraanstaande oorzaken:
- Ongezonde leef- en eetgewoonten (te veel suiker, geoxideerde vetten, transvetten etc.)
- Bewerkte voeding, genetisch gemodificeerd etc.
- Trauma van geest en lichaam
- Overmatige mentale en fysieke inspanning (stress)
- Omgevingsfactoren (EMF straling, Rf, Wifi, Röntgen, UV, Gamma etc.)
- Lichaamsvreemde stoffen (fijnstof bestrijdingsmiddelen, pesticiden, vaccins)
- Roken en overmatig alcohol/drugs gebruik
- Ziekte en medicijngebruik (bijv. Ibuprofen, anticonceptiepillen, antidepressiva, anesthetica en prednison)
Bescherming tegen oxidatieve stress
Gelukkig hebben de cellen en weefsels hebben verschillende mogelijkheden zich te beschermen tegen oxidatieve stress:
- Antioxidante bescherming – enzymatische en niet-enzymatische radicaalafvangers en antioxidanten. Het lichaam maakt zelf antioxidanten aan. Glutathion is een van de krachtigste lichaamseigen antioxidanten en komt bijna in alle cellen in een hoge concentratie voor. De lever is de belangrijkste producent. In gereduceerde vorm (GSH) helpt Glutathion om cellulaire macromoleculen zoals proteïnen en membraanlipiden tegen radicalen te beschermen. GSH speelt een belangrijke rol bij de uitscheiding (biotransformatie) van schadelijke stoffen zoals zware metalen of pesticiden en alcohol. Ook H2 (waterstof) wordt beschouwd als een belangrijke lichaamseigen antioxidant. Waterstofgas wordt door darmbacteriën geproduceerd tijdens de omzetting van koolhydraten (suikers). Moleculaire Waterstof elimineert op celniveau als een antioxidant het hydroxide radicaal. Waterstof kan gemakkelijk de celkern binnendringen, en helpt de genen te beschermen tegen vrije radicalen. Verder worden waterstofionen vervoerd naar en opgenomen door de mitochondriën die waterstof gebruiken om ATP te produceren. We kunnen ook antioxidanten uit onze voeding halen, Vitamine E, Vitamine D, co-enzym Q10, carotenoïden en selenium zijn voorbeelden van antioxidanten die we uit de voeding halen. De meeste antioxidanten halen we uit fruit en groente. Vitamine D wordt ook via de zon op onze huid in het lichaam aangemaakt.
- Secundaire bescherming – Reparatiemechanismen van het DNA en geregelde afbraak van proteïnen (turnover). DNA moleculen in de mitochondriën, net als die in de kern van eukaryotische cellen worden voortdurend beschadigd door schadelijke stoffen. Eukaryotische cellen hebben efficiënte mechanismen ontwikkeld om deze bedreigingen tegen te gaan.
Verder zullen een zelfbewuste, verantwoordelijke en meditatieve leefstijl vanzelf bijdragen aan een gezonde balans tussen vrije radicalen en antioxidanten.