Te Weinig Maagzuur (Hypochlorhydria)

Te weinig maagzuur | Er zijn veel mensen die regelmatig last hebben van brandend maagzuur. In Nederland alleen al naar schatting al 2,7 miljoen. De meeste mensen en doktoren denken al snel aan een teveel aan maagzuur, met als gevolg…. er worden maagzuurremmers gekocht of voorgeschreven. De kans is groot dat dit pilletje, een zogenaamde protonpompremmer is (met de werkzame stof ‘omeprazol’). Dit medicijn zorgt er eenvoudig gezegd voor, dat je maaginhoud minder zuur wordt en dat je je in een korte tijd weer beter voelt. Maagzuurremmers behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen ter wereld.

Het risico van Maagzuurremmers

Maar, wat als dit niet de oorzaak is? Wat als er juist sprake is van te weinig maagzuur? Hypochlorhydria veroorzaakt brandend maagzuur/gastro-esofagaal reflux oftewel GERD en we denken vaak onterrecht dat dit komt door overtollig maagzuur. Wanneer er niet adequaat wordt ingespeeld op de oorzaak van de ervaren symptomen, die vaak verder gaan dan de maag alleen, kunnen de klachten chronisch worden en uiteindelijk leiden tot (auto immuun) ziekten. Recent wetenschappelijk onderzoek toont aan, dat middelen tegen brandend maagzuur op langere termijn je gezondheid kunnen ruïneren met zelfs dodelijke afloop tot gevolg. Dr. Joel Heidelbaugh van de Universiteit van Michigan besluit na onderzoek, dat protonpompremmers rechtstreeks kunnen leiden tot een tekort aan Vitamine B12, calcium, ijzer en magnesium. Te weinig magnesium kan botontkalking en een te hoge bloeddruk in de hand werken. Deze bevindingen hebben ertoe geleid, dat het Amerikaanse overheidsagentschap, de FDA (dat de kwaliteit van medicijnen en voedsel controleert) ervoor waarschuwt dat, het veelvuldig gebruik van maagzuurremmers kan leiden tot vitamine en mineralen tekorten, beschadiging van de nieren, chronische nieraandoeningen hartaanvallen en zelfs dementie. Uit het onderzoek blijkt dat dit komt omdat ze de verhoudingen tussen gezonde en slechte bacteriën in het microbioom van de maag en darmen veranderen. De darmflora krijgt een ongezonde samenstelling en hierdoor zal functie van bepaalde lichaamscellen veranderen.

Door de maaginhoud minder zuur te maken (hogere Ph-waarde), zal je maagzuur ook minder bacteriën kunnen doden met alle (gevaarlijke) gevolgen vandien, langs beide kanten van je maag. Omhoog, via je slokdarm, mond en longen wordt het risico op longontstekingen vergroot. Naar beneden toe kunnen bepaalde darmbacteriën zoals ‘Clostridium difficile’ je spijsverteringssysteem ontregelen met diarree als gevolg, soms zelfs met dodelijke afloop. De meest kwetsbare groep hierin zijn de ouderen. Er bestaan gelukkig natuurlijke manieren om dit probleem en de gerelateerde klachten op te lossen. In dit artikel wil ik daar dieper op ingaan.

Wat is brandend maagzuur?

De medische naam voor brandend maagzuur is acid reflux. Met brandend maagzuur of zuurbranden wordt bedoeld, het terugstromen van de zure maaginhoud in de slokdarm. Bij mensen met brandend maagzuur staat het sluitspiertje vanwege een niet juiste samenstelling van maaginhoud vaker open. Het lichaam geeft eigenlijk een seintje dat de voedselvertering niet goed verloopt, en dat we moeten oppassen met wat we eten. Het gevolg is dan dat er maagzuur omhoog de slokdarm in stroomt en dit geeft klachten. Als dit met regelmaat gebeurt dan raakt de onbeschermde slokdarm op den duur geïrriteerd of zelfs ontstoken. Dit heet een reflux oesofagitis, ofwel ‘slokdarm ontsteking door terugstroming van maagzuur.’ Heeft u regelmatig last heeft van deze klachten dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan.

Oorzaken van brandend maagzuur

• Te weinig kauwen van het voedsel
• Te gehaast eten
• Stress
• Verkeerde voedselcombinaties (eiwitgroepen)
• Te veel eten
• Alcohol bij en na het eten
• Te veel drinken bij het eten (verdunnen en wegspoelen van belangrijke enzymen, dit zorgt voor verminderde communicatie tussen cellen die saliva produceren en de hersenen die op hun beurt weer een signaal aan de maag moeten doorgeven dat er voedsel zit aan te komen van een specifieke samenstelling)
• Langdurig gebruik van maagzuurremmers

Voldoende maagzuur is van levensbelang

Maagzuur vervult een aantal belangrijke functies in het lichaam. Door enzymatische reacties vindt de spitsing en verkleining van de eiwitmoleculen uit de voeding plaats, zodat de geëxtraheerde aminozuren in een later stadium kunnen worden opgenomen in het bloed. Eiwitten zijn grote moleculen, de grootste eiwitten zijn die van gluten en dierlijke producten. Bij een tekort aan maagzuur kunnen deze eiwitten – maar ook koolhydraten en vetten – niet goed worden afgebroken en uiteindelijk dus ook niet goed worden opgenomen door ons lichaam. Bij hypochlorhydria (te weinig maagzuur) kunnen proteïnen niet adequaat omgezet worden in aminozuren. Een gebrek aan aminozuren in de bloedbaan betekent een mindere beschikbaarheid van neurotransmitters. En dit kan weer tot stoornissen leiden, zoals symptomen van neerslachtigheid en depressie. Logischer wijze draagt maagzuur dus ook bij aan de opname van vitamines en mineralen, vooral foliumzuur, vitamine B12 en ijzer en deze zijn weer belangrijk voor de aanmaak van bloed.

Het jarenlang gebruiken van maagzuurremmers zal dus uiteindelijk leiden tot een tekort aan vitamines en mineralen in je lichaam. Een andere functie van ons maagzuur is, dat lichaamsvreemde bacteriën en schimmels in ons voedsel onschadelijk gemaakt worden. Te weinig maagzuur leidt tot disbalans in de darmflora. Pathogene bacteriën kunnen hun weg vinden naar de ingewanden. Deze worden normaal gesproken geëlimineerd door maagzuur. Hypochlorhydria maakt de maag voor deze bacteriën geschikt om te groeien. Gebruik je maagzuurremmers terwijl je al te weinig maagzuur hebt, dan raakt geleidelijk je hele spijsverteringsmechanisme verstoord. Niet alleen de maag en darmen, maar ook andere lichaamsfuncties raken van slag. Je komt op den duur belangrijke voedingsstoffen tekort (mail nutrition). Te weinig maagzuur kan ook leiden tot verstopping, winderigheid, gasvorming en boeren. Het voedsel blijft in de maag rotten, in plaats dat er vertering plaatsvindt. Te weinig maagzuur kan leiden tot lekkende darm syndroom en zo voedselallergie veroorzaken. De incompleet verteerde proteïnen, andere voedseldelen en giffen lekken via de dunne darm naar de bloedstroom en het lichaam antwoordt hierop door antilichamen aan te maken tegen deze deeltjes in het bloed. Een overbelaste lever, belast immuunsysteem en verstoorde lichaamsprocessen zijn het gevolg.

Ik eet toch genoeg!

Ik eet genoeg en gevarieerd, hoe is het dan toch mogelijk dat ik hier last van kan hebben, is de vraag die vaak bij mensen omhoog komt. Het gaat er hier dus niet in de eerste plaats om of je genoeg en gevarieerd eet, maar meer of je lichaam in staat is de voedingsstoffen door middel van enzymatische reacties klein genoeg te maken en om te zetten. Zodat de voedingsstoffen beter kunnen worden opgenomen door de dunne darm en in de bloedbaan terecht komen zonder dat ze een auto-immuun respons in het lichaam teweeg brengen. Dit zal anders op zijn beurt de opbouw van laaggradige ontstekingen in het lichaam doen laten toenemen wat uiteindelijk weer kan resulteren in auto-immuunziekten (denk aan koemelk of gluten allergie, lupus, psoriasis, reuma etc.).

Wat is dan de oorzaak?

De paradox is dat alles wat we binnen krijgen, volgens de overheid, de farmaceutische, chemische en voedingsindustrie veilig zou moeten zijn. Toch vindt er de laatste 30 jaar een explosieve stijging plaats in relatie tot neurologische en degeneratieve aandoeningen (alzheimer, dementie, MS, ALS, autisme, artrose, osteoporose, etc.), hart- en vaatziekten, auto-immuunziekten (diabetes type 1 en 2, eczeem etc), maar ook bij kanker (borstkanker, prostaatkanker, darmkanker, slokdarmkanker, etc.) Als de meeste ziekten genetisch bepaald zouden zijn, dan zou deze exponentiële toename nooit mogelijk mogen zijn. Nee, de meeste mensen wordt bij constatering van disbalans in het lichaam (volgens het homeostase model) aan de hand van de opgemerkte symptomen een hulpeloze slachtofferrol aangepraat. Vervolgens worden men afhankelijk gemaakt van medicijnen die dan de symptomen gaan onderdrukken. Helaas zijn de bijwerkingen van een geneesmiddel meestal geen onderdeel van het wetenschappelijk onderzoek dat nodig is voordat een geneesmiddel op de markt gebracht mag worden. Bijwerkingen moeten meestal uit de praktijk blijken. Dus voor alle duidelijkheid; om bijwerkingen aan het licht te brengen dient de mens ook als een proefkonijn. Deze medicijnen nemen nooit de oorzaak weg, en hebben op de langere duur vaak zoveel onwenselijke bijwerkingen, dat men geleidelijk aan steeds verder verstrikt raakt in de doolhof van het ziek zijn zonder gepaste antwoorden. Elke specialist zoekt op zijn eigen terrein en vindt vaak wat hij wil zoeken of waar hij naar op zoek is, maar naar de mens als een compleet functionerend organisme wordt zelden nog gekeken. Zolang men de oorzaak niet weg zal nemen zal het zelfherstellend vermogen van een patient/client nooit gereactiveerd worden. Het niet goed kunnen functioneren op fysiek en metaal niveau kent niet een op zichzelf staande oorzaak, het zijn aan elkaar gerelateerde factoren. denk aan:

• Voedingsgewoonten en omgevingsfactoren
• Het binnen krijgen en vasthouden van lichaamsvreemde en toxische stoffen (denk hierbij aan vaccinaties, pesticiden, bestrijdingsmiddelen, medicijnen, luchtvervuiling, schadelijke voedsel additieven, transvetten, bewerkt fabrieksvoedsel, overmatig zout en suiker gebruik etc.)
• Ouder worden.
• Het vasthouden van gifstoffen in onze cellen en weefsels.
• Mentale en fysieke stress.
• Genetische aanleg.
• Een niet optimaal functionerende spijsvertering.
• Gebrekkige stofwisseling op celniveau.
• Gebrekkige bloed- en lymfecirculatie en andere verstoorde fysiologische processen.
• Het niet goed functioneren van de (lymfatische) afvoer van afvalstoffen (constipatie etc.).
• Verslakking, verzuring van het (interstitiele) celvocht.
• Geen gepaste lichaamsbeweging.

Heb je last van te veel of te weinig maagzuur?

Soms is het moeilijk te herkennen als je de symptomen niet goed kunt onderscheiden. Een teveel aan maagzuur komt vaak alleen voor bij mensen met heel veel stress. Te veel maagzuur kan een voorloper zijn van een maagzweer. De meest voorkomende symptomen zijn:

• kramp in de maag
• een zure smaak in de mond
• vooral brandend maagzuur bij het liggen
• diarree
• veel transpiratie en warmte-aanvallen
• veel boeren
• slikken gaat moeizaam
• geschiedenis van maagzweren, gastritis of andere ontstekingen in je lichaam

Als je over het algemeen het gevoel hebt dat het verteren van je voedsel een zwaar en moeizaam proces is, dan kan een tekort aan maagzuur het probleem zijn. Voel je je over het algemeen vermoeid en heb je gebrek aan energie, dan zal je waarschijnlijk ook te weinig maagzuur produceren. Het produceren van maagzuur is namelijk een proces dat veel energie vraagt van je lichaam.

Gevolgen van te weinig maagzuur

De voedselbrij in je maag zal je maag pas verlaten als de brij een bepaalde zuurgraad heeft. Door te weinig maagzuur duurt dit langer en gaat de brij liggen gisten en rotten. Hierdoor ontstaan gassen en krijg je een opgeblazen gevoel en oprispingen. Je maag gaat protesteren tegen dit oponthoud en probeert een uitweg te vinden. Hierdoor kan de onderste slokdarmsluitspier zich openen waardoor de voedselbrij de slokdarm weer inkomt. Dat geeft dat branderige gevoel. Dat is dus een teken van een tekort aan maagzuur. Door het tekort aan maagzuur zal de maag steeds meer cellen aanmaken die maagzuur kunnen produceren. Zo belangrijk is maagzuur! Deze woekering van nieuwe cellen kan lang doorgaan totdat de maag het opgeeft. Deze woekering kan na jaren uitlopen op maagkanker.

De cellen die maagzuur moeten produceren zijn dezelfde cellen die ook basen moeten aanmaken, de tegenhanger van de zuren.  Als deze basen onvoldoende worden aangemaakt gaat de voedselbrij te zuur de 12-vingerige darm in. Dit kan misselijkheid, buikpijn en diarree veroorzaken. Ook je alvleesklier en je galblaas produceren in de 12-vingerige darm alleen hun basische stoffen bij de juiste zuurgraad. Door te weinig basen verzuurt het hele lichaam en kunnen spier- en gewrichtspijnen en botontkalking het gevolg zijn. Komt de voedselbrij door gebrek aan voldoende maagzuur te weinig verteerd in de dunne darm, dan kan dit hier de groei van schadelijke bacteriën veroorzaken. De gifstoffen die hierdoor worden geproduceerd moeten door de lever worden afgebroken. Overwerk voor je lever dus! Deze ongezonde darmflora kan uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor allerlei aandoeningen, van allergieën tot eczeem en van schildklieraandoeningen tot astma.

Nog even over Maagzuurremmers

De onderste slokdarmsfincter (LES) scheidt de slokdarm van de maag. Wanneer er een normale hoeveelheid maagzuur is, krijgt de LES signalen om te sluiten. Bij te weinig maagzuur, sluit de LES niet meer goed en ontsnapt maagzuur naar het lager gelegen gedeelte van de slokdarm, wat een brandend gevoel geeft. Een slechte functie van de LES wordt ook beïnvloedt door factoren als voedselallergieën, overeten en bepaalde medicatie. Maagzuurremmers en aanverwanten verergeren het probleem en zorgen voor een verdere disabsorptie van voedingsstoffen. Het verdient dus de voorkeur om hypochlorhydria te corrigeren, in plaats van middelen tegen maagzuur te gebruiken. Aanvankelijk werden maagzuurremmers voorgeschreven door een huisarts. Dat maagzuurremmers inmiddels bij tankstations te verkrijgen zijn, wil niet zeggen dat gebruik ervan zoals we al hebben kunnen lezen ongevaarlijk is. Velen mensen gebruiken deze middelen langdurig, vooral ouderen. De werkelijke problemen die maagzuurremmers veroorzaken zijn echter veel groter dan de mogelijke bijwerkingen ervan. Helaas komen deze problemen pas na lange tijd van gebruik aan het daglicht.

Maagzuurremmers te pas en te onpas ingezet

Vroeger werden maagzuurremmers uitsluitend ingezet bij de behandeling van een maagzweer. Logisch, want een niet-behandelde maagzweer kan allerlei ernstige complicaties geven. Een maagzweer kan worden veroorzaakt door een bacterie. Met maagzuurremmers wordt de productie van maagzuur in de hand gehouden, terwijl dan met antibiotica de helicobacter pylori-bacterie wordt bestreden. Meestal is het probleem dan opgelost en kan er worden gestopt met de maagzuurremmer. Een prima tijdelijke oplossing dus.

Al vrij snel echter werden maagzuurremmers ook voorgeschreven bij andere maagklachten zoals maagpijn, opgeblazen gevoel, zuurbranden, reflux (voedsel dat vanaf de maag de slokdarm inkomt) en gastritis (ontsteking van het maagslijmvlies). Vooral door de zure voedselbrij die terug de slokdarm inkomt is de indruk ontstaan dat er sprake is van een teveel aan maagzuur. Opvallend is dat artsen dit bijna nooit meten. Gebruik jij maagzuurremmers die voorgeschreven zijn door je arts? Is er werkelijk gemeten of er sprake is van een teveel aan maagzuur? Ben jij ouder dan 50 jaar? Weet je dat je maagzuurproductie afneemt bij het ouder worden, zoals alles vaak wat minder wordt bij het ouder worden? Is het logisch dat juist zoveel ouderen maagzuurremmers gebruiken terwijl de maagzuurproductie juist afneemt bij het ouder worden? Nee dus. Nogmaals: in bijna alle gevallen is er sprake van een tekort aan maagzuur, waardoor maagzuurremmers absoluut niet de juiste oplossing zijn voor de klachten. Vooral ook omdat ze niet genezen, maar alleen aan symptoombestrijding doen.

Weinig maagzuur natuurlijk en effectief corrigeren

Hieronder in willekeurige volgorde enkele tips waarvan je er vandaag al enkele kunt toepassen:

Manuka Honing

De bacterie H. pylori komt bij iedereen in het spijsverteringskanaal voor. De bacterie veroorzaakt pas een probleem wanneer overgroei ontstaat. Als een vicieuze cirkel, onderdrukt de bacterie de aanmaak van maagzuur. Manuka honing heeft anti-bacteriële eigenschappen en wordt gebruikt om maagproblemen aan te pakken. Deze honing pakt ook de overgroei van de h. Pylorie bacterie aan. Twee keer per dag een theelepel nemen is over het algemeen effectief.

Het Kool enzyme (Vitamine U)

Vitamine U? Wat is dat nu weer? Het is geen echte vitamine, alleen een label voor een krachtig enzym dat in kool zit. Het voorkomt maagzweren en mochten er sprake zijn van een maagzweer, dan geneest vitamine U deze snel. Wanneer er al jaren sprake is van te weinig maagzuur, kan het maagslijmvlies ontstoken zijn. Het enzym uit kool verzacht het maagslijmvlies en corrigeert de hoeveelheid maagzuur. Er zijn veel studies die aantonen dat het drinken van koolsap de maag snel helpt helen. Echter, grote hoeveelheden koolsap kan de schildklieractiviteit vertragen, vanwege de grote hoeveelheid aanwezige goitrogenen. Er zijn natuurlijke Gastrazyme Vitamine U supplementen die dit probleem voorkomen.

Zeezout

Zeezout voorziet in chloride, de bouwsteen van maagzuur.

Het gebruik van Appelazijn

Er zijn een paar theoriën met betrekking tot de reden waarom appelazijn verteringsproblemen en hypochlorhydria verbetert. Appelazijn is zuur en zal de PH waarde in de maag verlagen. Het corrigeert overgroei van candida, en candida kan eveneens bijdragen aan een gebrekkige productie van maagzuur. Het brengt instant verlichting bij GERD. Voor elke maaltijd zou je een halve/tot hele eetlepel in een kopje warm water kunnen drinken, maar het best is dit te doen voor het slapen gaan.

Opletten met Vezels

Normaal gesproken zijn vezels zijn van groot belang in een gezond dieet. Echter, bij maagklachten is tijdelijk een vezelarm dieet raadzaam omdat vezels veel fytinezuur bevatten. Teveel fytinezuur kan de opname van koper, zink, ijzer en calcium belemmeren. Bewerkte graanproducten zoals brood en ontbijtgranen zitten boordevol fytinezuur. Je kunt dit zoveel mogelijk minderen totdat de klachten genormaliseerd zijn. Bij een normale hoeveelheid maagzuur wordt fytinezuur gewoon afgebroken en worden mineralen goed opgenomen. Mineraaltekorten worden dan weer aangevuld, maar deze aanvulling is niet goed mogelijk bij te weinig maagzuur. De volgende graanvervangers bevatten geen fytinezuur: amaranth, boekweit, gierst, quinoa. Verder zit er weinig fytinezuur in: rijst, spelt (in spelt zit 40% minder dan in tarwe). Tarwe en volkoren granen bevatten veel fytinezuur (volkoren: 80%).

Drink genoeg maar niet net voor, na of bij het eten

Over het algemeen wordt aanbevolen om in een etmaal 8 glazen water te drinken, dit helpt om gehydrateerd te blijven en afvalstoffen te af te voeren. Te veel water achter elkaar drinken kan overhydratatie veroorzaken en het metabolisme vertragen en  zelfs voor cellulaire uitdroging zorgen. Met drinken bij het eten moeten we oppassen. Drinken bij het eten zorgt voor een verminderde concentratie enzymen in onze mond en slokdarm, dit zorgt voor verminderde communicatie tussen cellen die saliva produceren en de hersenen die op hun beurt weer een signaal aan de maag moeten doorgeven dat er voeding zit aan te komen van een specifieke samenstelling.

Leefstijl en Voedingstips:

Een belangrijkste verandering is niet te eten wanneer je gestrest bent, en even te wachten tot een beter moment. Het lichaam maakt nauwelijks maagzuren aan onder stress en je bent geneigd grotere happen te nemen, minder goed te kauwen en meer te eten. Dus matig en zittend eten en goed kauwen zijn onder stress een must. Te weinig maagzuur kan leiden tot voedselallergieën. Vermijdt de voeding waar je gevoelig voor bent en niet goed op reageert, totdat maagzuur en klachten genormaliseerd zijn.

Drink met regelmaat een kop warme groente bouillon (met tumeric, gember, zwarte peper, fenegriek zaadjes, venkel, selderij etc.): een krachtige boost en heilzaam bij auto-immuun ziekten.

• Bij de hoofdmaaltijd een klein beetje versneden gember met wat verse citroensap en een klein beetje zout is lekker en help de enzymatische reacties te bevorderen (het verhoogt het spijsverteringsvuur). Zout is natriumchloride, de chloride gaat naar je maagzuur.
• Voeg Keltisch zeezout, sole, Himalaya zout of Indiaas zwart zout (Kala namak) toe aan je eten of fruit.
• Gebruik 1 eetlepel Appelazijn in een half glas water voor het slapen gaan (stimuleert maagzuur).
• Gebruik alleen gefermenteerde zuivel zoals Kefir of Biogarde (in kleine hoeveelheden en nooit in de avond).
• Voeg gefermenteerde groentes zoals zuurkool toe aan je menu.
• Voeding met betaïne zoals bieten, broccoli, spinazie en peulvruchten kunnen de maag helpen om meer maagzuur te produceren.
• Eet volwaardige voeding maar vermijd voor een bepaalde periode zoveel mogelijk gluten en dierlijke eiwitten.
• Vermijd producten zoals bewerkte suikers, koffie, koolzuurhoudende dranken en alcohol.
• Verminder of vermijd knoflook, uien, chocola, pepermunt (en alles waar je overgevoelig voor bent).
• Eet liever zes keer per dag een beetje dan drie keer per dag veel, eet op vaste tijdstippen.
• Eet niet te koud of te heet en vermijd rode peper en chilli (zwarte peper en gember zijn ok).
• Gebruik Tumeric (Curcuma longa) in de soepen en warme maaltijden.
• Drink niet of nauwelijks tijdens of vlak na het eten. Dit verdunt het maagzuur.
• Kauw je voedsel tot het als appelmoes is in je mond. Goed kauwen is heel belangrijk! Neem de tijd om te eten.
• Probeer af te vallen als je echt overgewicht hebt. Draag geen knellende kleding.
• Vermijd zoveel mogelijk pijnstillers en ontstekingsremmers zoals Aspirine, Ibuprofen, Diclofenac en Naproxen. Paracetamol kan wel.
• Ontspanning Probeer stress te omzeilen en eet niet op momenten van veel stress.
• Zoek en vind ontspanning zoals wandelen, yoga of meditatie. Overvraag jezelf niet.
• Eet niet kort voor of na een lichamelijke inspanning. Geef het lichaam eerst even gepaste rust.
• Zet het hoofdeinde van je bed wat hoger als je er ’s nachts last van hebt (of gebruik kussens)
• Drink gemberthee of voeg verse gember toe aan je favoriete thee, gember ondersteunt je spijsverteringsstelsel.
• Een lepel rauwe havervlokken wil nog wel eens helpen bij acute klachten van terugstromend maagzuur.
• Tot slot: heb je veel last neem dan bij de maaltijd een orthomoleculair Betaïne supplement waarin pepsine zit. (Gebruik je medicijnen, asperine of ibuprofen overleg dan altijd eerst met een deskundige).

Pillen zijn nooit een blijvende oplossing voor chronische klachten. Maak werk van je gezondheid en pak de oorzaak aan. Wil je meer weten dan is het boek ‘Waarom maagzuur goed voor je is’ van Dr. Jonathan Wright een interessante optie. Een boek dat je kan helpen om gezonde stappen te zetten.

p.s. Als je klachten langdurig aanhouden ga dan naar je huisarts want schade aan je slokdarm door terugstromend maagzuur moet je ten alle tijde zien te voorkomen.